Astronomowie z Research Astronomical Observatory (NRAO) stworzyli unikalne mapy ukrytego gazu molekularnego w kompleksie gwiazdotwórczym Cygnus X za pomocą Teleskopu Green Bank (GBT). Gaz ten, wcześniej niewidoczny dla większości teleskopów, wykryto za pomocą linii radiorekombinacji węgla (CRRL), które emitują sygnał o bardzo niskich częstotliwościach radiowych.
🔍Co to jest ciemny gaz?
Wodór cząsteczkowy, z którego powstają gwiazdy, przez długi czas pozostawał niewidoczny. Jednak astronomowie nauczyli się go szukać za pomocą „znacznika” – tlenku węgla (CO). Jednak nowe badanie wykazało, że znaczna część materiału gwiazdotwórczego nie jest powiązana z CO. Ten „ciemny gaz” stanowił ogromną martwą plamkę w astronomii.
🌌 Jak astronomowie odkryli ukryty gaz?
Kimberly Emig i jej zespół nie wykorzystali CO, ale raczej radiowe linie widmowe rekombinacji atomów węgla (CRRL). Linie te pozwalają odbierać sygnały z gazu, który nie świeci. Mapa stworzona przez zespół obejmuje region Łabędzia X, znajdujący się w gwiazdozbiorze Łabędzia, około 5000 lat świetlnych od Ziemi.
🌠 Co pokazywały karty?
Nowa mapa ujawniła wcześniej niewidoczne struktury: sieci, łuki i grzbiety ciemnego gazu przebiegającego przez Cygnus X. Kształty te ujawniają, gdzie gromadzi się materia dla przyszłych gwiazd. Co ciekawe, gaz ten aktywnie się porusza: nie tylko „siedzi” w miejscu, ale porusza się z dużymi prędkościami. Te turbulentne przepływy mogą wpływać na tempo powstawania gwiazd.
💡 Dlaczego to takie ważne?
Odkrycie CRRL umożliwiło bezpośrednie powiązanie ukrytego gazu z procesem powstawania gwiazd. Wcześniej sądzono, że powstawanie gwiazd zaczyna się od obłoków molekularnych, ale teraz stało się jasne, że za tymi obłokami znajdują się mniej widoczne struktury. Naukowcy odkryli również, że jasność linii węglowych zależy bezpośrednio od intensywności światła gwiazd w danym regionie. To podkreśla rolę promieniowania w powstawaniu galaktyk.
✨ Podsumowanie
Mapowanie ukrytego gazu było przełomem w astronomii. Teraz naukowcy mogą obserwować, jak proste atomy zamieniają się w struktury molekularne, które stają się gwiazdami i planetami. Jak mówi dr Emig, to dopiero początek: „Dzięki temu, co niewidzialne, staje się widzialne, możemy w końcu zrozumieć, jak materia zamienia się w życie w naszej galaktyce”.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmieDziennik astrofizyczny 17 października 2025 r
